Xây dựng huyện, thị xã, thành phố học tập, một xu thế tất yếu trong giai đoạn hiện nay. Bởi lẽ:
Đảng và Nhà nước ta từ trước đến nay luôn luôn quan tâm đến việc học tập. Ngay sau khi nước nhà mới giành được độc lập – 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ rõ: “Một dân tộc dốt là dân tộc yếu”. Người căn dặn: "Học hỏi là một công việc phải học tập suốt đời" và "Học không bao giờ cùng. Học mãi, tiến bộ mãi. Càng tiến bộ, càng thấy cần phải học thêm".

Quán triệt và thực hiện tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về học tập suốt đời, trong các văn kiện Đại hội Đảng, nhất là từ khóa XIII đến khóa XII, Đảng ta rất quan tâm và coi trọng phong trào học tập thường xuyên, học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập.Văn kiện Đại hội IX của Đảng đã khẳng định: "Phát huy nguồn lực trí tuệ và sức mạnh tinh thần của người Việt Nam. coi giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là nền tảng của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa". Vì vậy phải "Đẩy mạnh phong trào học tập trong nhân dân bằng hình thức giáo dục chính quy và không chính quy; Thực hiện giáo dục cho mọi người, xây dựng cả nước trở thành một xã hội học tập".

Chỉ thị số 11- CT/TW, ngày 13/4/2007 của Bộ Chính trị khóa X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập”; đã nêu: “ xây dựng xã hội học tập là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, là một mục tiêu cơ bản trong chiến lược chấn hưng và phát triển giáo dục của nước ta”. Nghị quyết số 29- NQ/TW, ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành Trung ương Đảng, khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện, giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. QĐ 112/ QĐ- TTg, ngày.. /2012 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2005-2010. QĐ 89/QĐ - TTg, ngày 09/01/2013 của Thủ tướng Chính phủ V/v Phê duyệt Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2012 - 2020”.  QĐ 281 /QĐ- TTg, ngày 20/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ V/v phê duyệt Đề án:“ Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020”. Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam có QĐ 448/QĐ - HKHVN, ngày 01/12/2015 về : “xây dựng các mô hình học tập trong gia đình, dòng họ, cộng đồng và đơn vị( thuộc xã) đến năm 2020 “. Bộ Giáo dục & Đào tạo đã ban hành Thông tư 44/TT-BGDĐT, ngày 12/12/2014 về việc xây dựng “ Cộng đồng học tập” cấp xã, phường, thị trấn đến năm 2020”. QĐ 09/2008/QĐ-BGD&ĐT, ngày 24/3/2008 và Thông tư 40/2010/TT-BGD&ĐT, ngày 30/12/2010 của Bộ GD&ĐT về “hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng xã, phường, thị trấn”.

Thực tiễn trong phong trào hoạt động khuyến học, khuyến tài cả nước trong những năm qua đã gặt hái được nhiều kết quả tốt đẹp và có sự chuyển đổi sâu sắc về chất. Từ  việc xây dựng các mô hình hiếu học đến việc xây dựng các mô hình học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng,  đơn vị (thuộc xã ) và cộng đồng học tập cấp xã là quá trình chuyển đổi sâu sắc về chất.

Cùng với việc xây dựng các mô hình học tập nói trên đạt kết quả tốt, việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của hoạt động khuyến học nói chung cũng gặt hái được nhiều kết quả tốt đẹp. Hội khuyến học các cấp đã: Giữ vai trò nòng cốt trong việc tuyên truyền, vận động mọi người tham gia học tập thường xuyên, học tập suốt đời góp phần xây dựng xã hội học tập. Phối hợp với các tổ chức đoàn thể, các cơ quan, đơn vị để vừa thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về công tác khuyến học vừa để  tham mưu cho các cấp ủy Đảng, chính quyền những vấn đề liên quan đến khuyến học như: Xây dựng, củng cố, phát triển tổ chức hội các cấp ngày càng lớn mạnh về số lượng và chất lượng; Tuyên truyền vận động xây dựng các mô hình học tập;  Hỗ trợ giáo dục nhà trường; Xây dựng và phát triển quĩ khuyến học… Nói chung khí thế học tập trong xã hội  hiện nay đang có bước phát triển mạnh mẽ.

So sánh với một số nước xung quanh ta. Chẳng hạn (*), với Nhật Bản: Diện tích: 377.915km², Dân số: 126.702.133 người(năm 2016), GDP (Tính theo sức mua): 4,932 nghìn tỷ USD (năm 2015); GDP (thực tế): 4,73 nghìn tỷ USD; GDP bình quân đầu người: 38.900 USD (năm 2016). Hàn Quốc: Diện tích: 99.720km^{2 ,} Dân số: 50.924.172 người (năm 2016), GDP (tính theo sức mua): 1,929 nghìn tỷ USD (năm 2015); GDP (thực tế): 1,404 nghìn tỷ USD,GDP bình quân đầu người: 37.900 USD (năm 2016.Singapore:Diện tích: 697km^{2 ,} Dân số: 5.781.728 người (năm 2016), GDP (tính theo sức mua): 486,9 tỷ USD (năm 2016); GDP (thực tế): 296,6 tỷ USD, GDP bình quân đầu người: 87.100 USD (năm 2016).Indonesia: Diện tích: 1.904.569km^{2 ,}  Dân số: 258.316.051người (năm 2016, GDP (tính theo sức mua): 3,028 tỷ USD (năm 2016); GDP (thực tế): 941 tỷ USD, GDP bình quân đầu người: 11.700 USD (năm 2016).Malaysia: Diện tích: 329.847km^2, Dân số: 30.949.962 người (năm 2016), GDP (tính theo sức mua): 863,8 tỷ USD (năm 2016); GDP (thực tế): 302,7 tỷ USD, GDP bình quân đầu người: 27.200 USD (năm 2016).Thái Lan: Diện tích: 513.120km^2; Dân số: 68.200.824 người (năm 2016);GDP (tính theo sức mua): 1,16 nghìn tỷ USD (năm 2016); GDP (thực tế): 390,6 tỷ USD;GDP bình quân đầu người: 16.800 USD (năm 2016)…

Vì sao với nhiều nước trong khu vực một thời họ cũng có hoàn cảnh giống ta, nghĩa là cũng nghèo đói, cũng bị chiến tranh tàn phá nặng nề và nếu so với ta thì họ khó khăn hơn rất nhiều về tài nguyên, về điều kiện địa lý, về nguồn lực con người… Thế mà chỉ trong vòng 30, 40 năm thôi, họ đã trở thành con rồng, con hổ.

Lịch sử phát triển xã hội loài người có bước phát triển từ thời kì mông muội đến thời kì của nền văn minh công nghiệp cũng là nhờ việc học tập mà nên. Và từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất, cuối thế kỉ XVIII đến cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư ( gọi tắt là cuộc cách mạng công nghiệp 4.0) khoảng đầu thế kỉ 21 cũng là nhờ việc học tập.

Vậy thế nào là một xã hội học tập?. Có nhiều khái niệm, nhưng tựu chung lại là:

Thế nào là huyện, thị xã, thành phố học tập ?. Trên cơ sở của khái niệm trên, mô hình huyện, thị xã, thành phố học tập cũng có thể hiểu là: Mọi người, mọi lứa tuổi, mọi đối tượng trên cương vị công việc khác nhau ở cấp huyện, thị xã, thành phố đều phải học. Học tập phải trở thành quyền lợi và nghĩa vụ của mọi người để từng bước đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội của mỗi người, mỗi gia đình, mỗi địa phương, mỗi cơ quan, đơn vị và để hội nhập.

+ Tiếp tục thực hiện thật tốt và có chất lượng mô hình học tập trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị (thuộc xã ), cộng đồng học tập cấp xã và mô hình cơ quan, đơn vị và lực lượng vũ trang, doanh nghiệp đạt chuẩn đơn vị học tập theo bộ tiêu chí của Trung ương của tỉnh đã đề ra.

+ Mọi người dân phải coi việc học tập thường xuyên, học tập suốt đời là quyền lợi và nghĩa vụ, như cơm ăn, nước uồng không thể thiếu hàng ngày.

+ Phải có sự gắn kết, lồng ghép với nội dung các phong trào thi đua huyện, thị xã, thành phố đạt chuẩn xây dựng nông thôn mới và phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư…

Tào Khắc Thắng