Ðề án đổi mới thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) và tuyển sinh đại học, cao đẳng, trung cấp (ÐH, CÐ, TC) đang thu hút sự chú ý của toàn thể phụ huynh và dư luận xã hội.

Phóng viên báo Nhân Dân vừa có cuộc trao đổi ý kiến với ông Nguyễn An Ninh, Cục trưởng Khảo thí và Kiểm định chất lượng (Bộ Giáo dục và Ðào tạo) chung quanh vấn đề này. Dưới đây là nội dung cuộc trao đổi.


Phóng viên (PV): Thưa ông, xin ông cho biết những điểm cơ bản nhất của Ðề án đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh vào các trường ÐH, CÐ, TC?

Ông Nguyễn An Ninh (Ông N.A.N): Những điểm cơ bản nhất của đề án là tổ chức một kỳ thi, với tên gọi Kỳ thi trung học phổ thông (THPT) quốc gia, thật sự nghiêm túc, khoa học, cung cấp kết quả chính xác để công nhận học sinh tốt nghiệp THPT và làm một căn cứ quan trọng xét tuyển vào đại học, cao đẳng, trung cấp. Cụ thể là tổ chức kỳ thi THPT quốc gia vào tháng 6 hằng năm tại các tỉnh, thành phố cho ba đối tượng dự thi cùng lúc.


a) Thí sinh học xong lớp 12 THPT hoặc tương đương, dự thi chỉ có mục đích được công nhận tốt nghiệp THPT.


b) Thí sinh học xong lớp 12 THPT hoặc tương đương, dự thi có mục đích vừa được công nhận tốt nghiệp THPT, vừa được xét vào ÐH, CÐ, TC.


c) Thí sinh có bằng tốt nghiệp THPT hoặc tương đương (kể cả đang học ÐH, CÐ, TC) dự thi chỉ có mục đích được xét tuyển vào ÐH, CÐ, TC.


Trong kỳ thi sẽ tổ chức thi nhiều môn, để thí sinh lựa chọn theo mục đích riêng và mở rộng điều kiện để các trường ÐH, CÐ, TC xét chọn phù hợp từng ngành đào tạo. Thí sinh phải thi sáu môn để được công nhận tốt nghiệp THPT, bao gồm ba môn công cụ chung bắt buộc (ngữ văn, toán và ngoại ngữ), ba môn do mỗi thí sinh tự quyết định trong số các môn còn lại của kỳ thi. Yêu cầu để được xét tuyển vào ÐH, CÐ, TC bao gồm số môn thi văn hóa, môn thi năng khiếu, các tiêu chí khác về kết quả học tập ở cấp THPT, các yêu cầu đặc biệt khác, nếu có.


Các trường ÐH, CÐ, TC dựa vào khung này đề ra các yêu cầu tuyển sinh vào mỗi ngành theo một trong ba trường hợp sau đây:


1) Ðối với phần lớn các ngành, các trường phải lấy kết quả thi của thí sinh trong kỳ thi THPT quốc gia, gồm ba môn văn hóa đối với ÐH, CÐ; hai môn văn hóa đối với TC.


2) Ðối với các ngành năng khiếu, các trường phải lấy kết quả thi của thí sinh trong kỳ thi THPT quốc gia, gồm thi hai môn văn hóa đối với ÐH, CÐ, một môn văn hóa đối với TC và môn năng khiếu do trường ra đề và tổ chức thi tại trường.


3) Tuyển sinh ÐH, CÐ đối với những ngành có yêu cầu đặc biệt, như sư phạm ngoại ngữ, báo chí, đối ngoại... trường chọn số thí sinh được sơ tuyển cao nhất bằng 1,5 lần số chỉ tiêu của từng ngành, để dự thi tại trường. Hình thức thi có thể là tự luận hoặc vấn đáp, thực hành...


Trên cơ sở kết quả thi của sáu môn thi, thí sinh được xét công nhận tốt nghiệp. Thí sinh đủ điều kiện dự thi, nhưng không dự thi hoặc không đủ điều kiện công nhận tốt nghiệp THPT sẽ được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT. Thí sinh dự thi nhưng không được công nhận tốt nghiệp, được cấp chứng chỉ từng môn và được bảo lưu những môn có điểm từ 5 trở lên trong vòng ba năm. Trong thời gian đó, thí sinh có thể thi những môn còn lại để được công nhận tốt nghiệp, nếu thi đạt.


Việc xét tuyển vào ÐH, CÐ, TC: Chuyển việc tuyển sinh theo khối thi (A, B, C, D) sang việc xét tuyển theo ngành học. Thí sinh nộp lệ phí và được đăng ký ba nguyện vọng xét tuyển vào ÐH, CÐ, năm nguyện vọng vào TC. Thí sinh được cấp bằng tốt nghiệp THPT (kể cả đang học ÐH, CÐ, TC), được bảo lưu kết quả điểm thi để đăng ký xét tuyển sinh trong vòng ba năm đối với ÐH, CÐ và năm năm đối với TC.


PV: Kỳ thi quốc gia THPT, về kỹ thuật (ở đây chưa đề cập tính chất, mục đích) khác cơ bản với kỳ thi tốt nghiệp THPT lâu nay ở chỗ nào, thưa ông?

Ông N.A.N: Trước hết, về đối tượng dự thi: Cùng lúc kỳ thi tổ chức thi cho ba đối tượng (như nói trên), trong đó có những thí sinh đã có bằng tốt nghiệp THPT nhưng vẫn dự thi để được xét tuyển vào ÐH, CÐ, TC. Môn thi: Tổ chức thi nhiều môn để thí sinh lựa chọn theo mục đích riêng. Ðề thi: Trong mỗi đề thi đều có khoảng 60% số điểm ứng với nội dung để công nhận tốt nghiệp và khoảng 40% số điểm ứng với nội dung để phân loại trình độ, xét tuyển sinh; tất cả các môn đều được thi theo hình thức trắc nghiệm, trừ môn ngữ văn kết hợp tự luận và trắc nghiệm. Coi thi: Có một bộ phận giám thị trong phòng thi với tỷ lệ nhất định được điều động từ các trường ÐH, CÐ, TC.


Về thanh tra, giám sát, thay cho lực lượng thanh tra coi thi của các sở giáo dục và đào tạo là lực lượng thanh tra, giám sát của Bộ Giáo dục và Ðào tạo được điều động từ các trường ÐH, CÐ, TC làm nhiệm vụ trong tất cả các khâu của kỳ thi, trong đó, tối đa bảy phòng thi có một thanh tra viên. Kết quả thi được sử dụng vào hai mục đích.


Như vậy, thí sinh có thể thi một số môn nhất định trong một kỳ thi mà vẫn được công nhận tốt nghiệp, đồng thời được đăng ký xét tuyển vào ÐH, CÐ, TC. Việc xét tuyển vào ÐH, CÐ, TC về cơ bản vẫn giữ quy trình như hiện nay, nhưng chuyển từ việc tuyển sinh theo khối thi (A, B, C, D) sang việc xét tuyển theo ngành học: trong đó, hầu hết các ngành chỉ dựa vào kết quả thi của thí sinh trong kỳ thi THPT quốc gia; chỉ một số ngành năng khiếu hoặc có yêu cầu đặc biệt mới tổ chức thi tại trường đối với môn cần thiết nhất. Ðiểm thi của thí sinh chưa tốt nghiệp được bảo lưu để kỳ thi sau tiếp tục thi để được công nhận tốt nghiệp THPT. Trong trường hợp đã tốt nghiệp THPT, thí sinh được bảo lưu điểm thi để tiếp tục đăng ký xét tuyển vào ÐH, CÐ, TC mà không phải dự thi hoặc có quyền dự thi ở kỳ thi THPT quốc gia tiếp theo để nâng cao kết quả.


PV: Theo đề án, Bộ Giáo dục và Ðào tạo tổ chức thi tám môn. Trên cơ sở nào ngành chủ trương thi tám môn đó? Nếu đã ấn định trước các môn thi, chắc học sinh sẽ học lệch, một vấn đề ngành luôn mong muốn khắc phục. Tại sao không tổ chức thi tất cả những môn học theo chương trình THPT, thưa ông?

Ông N.A.N: Vì trong nhiều năm nay, thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh vào ÐH, CÐ đều trên cơ sở tám môn thi là ngữ văn, toán, ngoại ngữ, vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử, địa lý.


Trong tương lai, theo một lộ trình nào đó, kỳ thi này có thể tổ chức thi những môn học khác như tin học, giáo dục công dân... cho đến hết tất cả các môn. Lúc đó (điều này chưa đề cập trong Ðề án), thí sinh không nhất thiết thi theo môn, có thể thi theo bài thi, chẳng hạn, thí sinh thi 4-5 bài thi, trong đó mỗi bài là tổ hợp một số môn nhất định. Việc bảo đảm cho học sinh học toàn diện các môn học luôn luôn là nhiệm vụ của từng trường. Bên cạnh đó là quy chế đánh giá, chẳng hạn học sinh phải có điểm số tổng kết từng môn trên một ngưỡng nhất định để bảo đảm chất lượng môn học. Trong đề án đã đề cập đến trường hợp trường ÐH, CÐ, TC lấy kết quả điểm thi để làm căn cứ quan trọng tuyển sinh đối với những ngành nào đó; đồng thời, có thể xét đến những điều kiện khác, chẳng hạn điểm trung bình hằng năm của các môn học, mức độ học toàn diện, kết quả học tập đồng đều... của học sinh.


PV: Thưa ông, khi đã có chủ trương tổ chức kỳ thi THPT quốc gia, ngành còn duy trì đợt thi thứ hai như hiện nay không?

Ông N.A.N: Thật ra thi lần hai là giải pháp tình thế để giải quyết tình trạng có quá nhiều học sinh học yếu mà vẫn được dự thi tốt nghiệp THPT như năm 2007; trong kỳ thi năm 2008 có thể vẫn còn tình trạng này. Khi các nhà trường thực hiện việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên một cách nghiêm túc, "học thật, thi thật", số học sinh tham dự kỳ thi THPT quốc gia đạt được chất lượng theo yêu cầu thì không những không cần tổ chức thi lần hai như hiện nay mà tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT hằng năm cũng sẽ được cải thiện dần.

PV: Theo quy định, việc xét tuyển vào ÐH, CÐ, TCCN dựa trên kết quả thi tốt nghiệp THPT và một số điều kiện khác nữa. Ðó là những điều kiện nào, thưa ông?

Ông N.A.N: Như trên đã nói, đối với những ngành có yêu cầu đặc biệt, như sư phạm ngoại ngữ, báo chí, đối ngoại, chương trình đào tạo tiên tiến... do trường đề xuất và được Bộ Giáo dục và Ðào tạo chấp thuận, trường căn cứ vào điểm thi ở kỳ thi THPT quốc gia để chọn số thí sinh được sơ tuyển cao nhất bằng 1,5 lần số chỉ tiêu tuyển sinh của từng ngành, dự thi tại trường bài thi tự luận, hoặc vấn đáp, hoặc thực hành... của một môn thi do trường quy định và ra đề. Ngoài ra, trường có thể yêu cầu thêm tiêu chí nào đó, chẳng hạn điểm trung bình hằng năm của các môn học, mức độ học toàn diện, kết quả học tập đồng đều... của học sinh.

PV: Thưa ông, nếu đề án được Chính phủ thông qua, lộ trình thực hiện là như thế nào?

Ông N.A.N: Năm 2008 là năm bản lề, tích cực chuẩn bị cho việc tổ chức kỳ thi THPT quốc gia; vẫn tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi tuyển sinh ÐH, CÐ riêng, thực hiện thi thật sự nghiêm túc, đánh giá đúng trình độ thí sinh, đúng thực trạng chất lượng giáo dục THPT và giáo dục thường xuyên, lấy kết quả thi tuyển sinh ÐH, CÐ để xét tuyển vào trường TC. Từ năm 2009, tổ chức chỉ một kỳ thi THPT quốc gia theo Ðề án đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh vào trường ÐH, CÐ, TC.


Trong một vài năm đầu, những thí sinh không được học môn ngoại ngữ (hoặc học môn ngoại ngữ không đủ thời gian quy định) được thi môn khác thay thế môn ngoại ngữ (chỉ để công nhận tốt nghiệp). Khi chương trình giáo dục thường xuyên chưa tương đương chương trình chuẩn giáo dục THPT, trong cơ cấu đề thi, phần để công nhận tốt nghiệp cho thí sinh học chương trình giáo dục thường xuyên sẽ ra với nội dung nằm trong chương trình giáo dục thường xuyên, phần để phân loại trình độ, xét tuyển ÐH, CÐ, TC sẽ ra chung cho tất cả thí sinh (không phân biệt giáo dục thường xuyên hay giáo dục THPT).


Năm 2011, tổ chức sơ kết thực hiện đề án và đề xuất phương án tiếp tục đổi mới công tác thi và tuyển sinh.


PV: Xin cảm ơn ông.

KIM DUNG thực hiện

BBT (Theo nhandan.com.vn)