Là tỉnh có phong trào khuyến học, khuyến tài dẫn đầu cả nước, nhân Ngày Khuyến học Việt Nam (2-10) năm nay, ông Nguyễn Đình Bưu, Chủ tịch Hội Khuyến học Thanh Hóa đã trao đổi về những hoạt động của hội và phong trào khuyến học, khuyến tài ở tỉnh Thanh Hoá hiện nay.

Là tỉnh có phong trào khuyến học, khuyến tài dẫn đầu cả nước, xin ông cho biết đôi nét về quy mô và mạng lưới hội khuyến học ở tỉnh Thanh Hoá hiện nay?

- Ông Nguyễn Đình Bưu: Qua gần 8 năm thành lập, Hội Khuyến học (HKH) Thanh Hóa đã phát triển khá toàn diện, sâu rộng về quy mô, đa dạng về hình thức hoạt động, các hình thức vận động, tập hợp lực lượng cũng khá phong phú. Hội đã coi trọng chất lượng và hiệu quả hoạt động nên những tác động của hội đối với sự nghiệp phát triển giáo dục, kinh tế - xã hội ở địa phương ngày càng rõ nét. Các cấp HKH trong tỉnh luôn quan tâm củng cố và phát triển tổ chức hội làm nòng cốt cho phong trào, số lượng tổ chức hội mỗi năm một tăng nhanh. Ở hầu hết các huyện, thị xã, thành phố, các xã, phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp... đã thành lập được hội, chi hội khuyến học và xây dựng quỹ khuyến học, khuyến tài. Đến năm 2008, tỉnh ta đã có 1.012 HKH cơ sở với 12.367 chi hội khuyến học cơ quan, doanh nghiệp, dòng họ, khu dân cư, trường học, hội đồng hương... với hơn 478.000 hội viên, chiếm 13% dân số của tỉnh... Trong đó, có hơn 360.000 gia đình có hội viên HKH, chiếm khoảng 35% tổng số hộ, số hội viên đã đóng hội phí là 26%. Điều đáng lưu ý là chất lượng của HKH các cấp ngày càng được củng cố tốt hơn làm nòng cốt cho phong trào, số hội đạt loại tốt khoảng 55%, loại khá khoảng 25%, còn lại là loại trung bình và khoảng 5% yếu kém.

Vậy, hoạt động của HKH và phong trào khuyến học, khuyến tài đã tác động đến sự phát triển của giáo dục và xây dựng xã hội học tập hiện nay ở Thanh Hóa như thế nào?

- Ông Nguyễn Đình Bưu: Trong những năm qua, HKH Thanh Hóa đã nêu cao vai trò của HKH các cấp, tập trung triển khai nhiều hoạt động thiết thực thúc đẩy phong trào khuyến học, khuyến tài. Trước hết, các cấp hội đã thực hiện nhiều hoạt động hỗ trợ giáo dục trong các nhà trường như tổ chức vận động học sinh (HS) đi học đúng độ tuổi để nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục; vận động HS bỏ học giữa chừng ra lớp và ngăn chặn HS có khả năng bỏ học. Trong 8 năm, các cấp HKH đã vận động được hơn 25.000 HS bỏ học giữa chừng ra lớp, riêng năm học 2007-2008 đã vận động được 2.500 HS. Các chi hội, hội cơ sở đã tạo điều kiện giúp đỡ cho nhiều HS nghèo, HS có hoàn cảnh khó khăn có thể tiếp tục học tập, tổ chức dạy thêm cho các em HS yếu kém; vận động HS ủng hộ trên 1 triệu cuốn sách giáo khoa (SGK) tặng HS lớp dưới và tặng HS nghèo và xây dựng tủ SGK dùng chung... Điểm nổi bật trong hoạt động của các cấp hội là công tác quản lý HS ở khu dân cư và nơi cư trú đã được các cấp HKH rất coi trọng. Công tác này thực sự đã tiếp thêm sức cho các trường học trong việc tổ chức tự học và giáo dục đạo đức cho HS ở ngoài nhà trường. Nhiều chi hội khuyến học đã xây dựng kế hoạch giúp đỡ HS học tập ở nhà thông qua tiếng trống, tiếng kẻng khuyến học. Hiện nay toàn tỉnh đã có 2.282 chi hội khuyến học có tiếng trống, tiếng kẻng khuyến học báo giờ học buổi tối cho các em, trong đó có xã như Xuân Khang (Như Thanh) đã có tiếng kẻng khuyến học cho cả 8 thôn trong xã. Để tạo điều kiện cho các em học tập tốt, gần 4.000 chi hội đã vận động các gia đình tạo và dành góc học tập tốt nhất cho các em, 1.411 chi hội xây dựng được tủ sách học tập cho HS, có chi hội ở huyện Đông Sơn đã xây dựng được tủ sách dùng chung với trên 2.000 đầu sách và tạp chí..., 3.095 chi hội tổ chức được các hoạt động văn hóa thể thao cho HS, 4.178 chi hội tổ chức các hoạt động phòng, chống tệ nạn xã hội trong HS, sinh viên. Ngoài ra, các cấp hội còn tham gia hoạt động xóa mù chữ cho trên 2.000 lượt người, mở trên 200 lớp bổ túc văn hóa với hơn 10.000 người đi học. Công tác khen thưởng HS học giỏi, HS đạt thành tích cao trong các kỳ thi đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) và giúp đỡ HS nghèo, HS khó khăn cũng được các cấp hội đặc biệt quan tâm. Hoạt động này đã trở thành một nét đẹp văn hóa của nhân dân ta và nở rộ ở khắp mọi nơi trong tỉnh. Trong đó, tỉnh, huyện, các cơ quan, doanh nghiệp, dòng họ, HKH, làng, xóm, nhà hảo tâm... đều có thưởng. Phong trào này đã khích lệ toàn xã hội quan tâm đến việc học của con em mình. Cùng với những hoạt động trên, các cấp hội còn vận động ủng hộ hơn 20 ngàn m2 đất và hơn 20 tỷ đồng xây dựng trường sở và nhà công vụ giáo viên, trên 3 tỷ đồng xây dựng phòng vi tính. Nhờ có phong trào khuyến học sâu rộng như vậy nên chất lượng giáo dục cũng được nâng lên đáng kể. Thí dụ năm 2000 (khi mới bắt đầu thành lập HKH) tỉnh ta mới có khoảng hơn 6.000 HS đỗ vào các trường ĐH và CĐ, nhưng đến năm 2007 tỉnh ta đã có hơn 18.000 HS đỗ ĐH và CĐ - là tỉnh có số lượng HS vào các trường ĐH và CĐ vào loại cao của cả nước. Đặc biệt, năm 2008 tỉnh ta có 2 HS đoạt Huy chương Vàng Ôlimpích Toán quốc tế và 15 HS đậu thủ khoa ĐH với số điểm cao, trong đó 11 HS đậu thủ khoa với 29,5 điểm trở lên. Và trong lễ tôn vinh Hoa Trạng nguyên năm 2008 cho 816 HS học giỏi của 28 tỉnh, thành phố phía Bắc do Tập đoàn Tân Tạo T.P Hồ Chí Minh tổ chức, thì Thanh Hóa đã có tới 84 em. Kết quả trên thể hiện sự hiếu học và phong trào khuyến học, khuyến tài đã thấm sâu vào cuộc sống, đã khích lệ và nhân lên truyền thống hiếu học. Hoạt động của HKH còn được thể hiện thông qua việc tham gia cùng với các ngành liên quan để xây dựng và phát triển các trung tâm học tập cộng đồng (TTHTCĐ). Hiện nay 100% xã, phường, thị trấn đã thành lập và đưa các TTHTCĐ vào hoạt động đáp ứng nhu cầu học tập cần thiết hàng ngày của người dân. Các TTHTCĐ mỗi năm mở được trên 17 ngàn lớp học thuộc nhiều lĩnh vực với hơn 1,5 triệu lượt người tham gia, trong đó dạy nghề, tạo việc làm cho hơn 100.000 người. Hoạt động của HKH còn tập trung vào việc xây dựng gia đình hiếu học, khu dân cư, dòng họ hiếu học. Đến nay toàn tỉnh đã có gần 300.000 hộ đăng ký gia đình hiếu học, chiếm khoảng 30% tổng số hộ trong toàn tỉnh, trong đó có trên 168.000 hộ đã được công nhận. Điểm nổi bật của việc xây dựng gia đình hiếu học là nội dung luôn gắn với phong trào xây dựng gia đình văn hóa, làng, xã văn hóa; gia đình ông, bà mẫu mực, con cháu hiếu thảo. Và, gia đình hiếu học là nền tảng cho gia đình văn hóa, góp phần quan trọng trong công cuộc xóa đói giảm nghèo.

Xây dựng và phát triển quỹ khuyến học, khuyến tài là một nhiệm vụ quan trọng trong phong trào khuyến học, khuyến tài. Vậy, thưa ông, việc xây dựng và sử dụng quỹ này hiện nay như thế nào?

- Ông Nguyễn Đình Bưu: Có thể nói, phong trào xây dựng quỹ khuyến học ở tỉnh ta phát triển khá mạnh, đã huy động khá đông đảo các tầng lớp nhân dân ủng hộ và xây dựng quỹ và đang dần trở thành phong trào của toàn dân, toàn xã hội. Xây dựng quỹ khuyến học là chăm lo cho sự nghiệp phát triển giáo dục, nhằm khích lệ tài năng trẻ, giúp đỡ HS nghèo. Nhờ sự nỗ lực của HKH các cấp trong việc đa dạng các hình thức vận động và đa dạng cách xây dựng quỹ nên nhiều nơi số quỹ tăng lên nhanh chóng. Ở tỉnh ta nhiều tầng lớp nhân dân, cơ quan, doanh nghiệp, nhà hảo tâm... trong và ngoài tỉnh đã tích cực tham gia đóng góp xây dựng quỹ. Trong đó phải kể đến nhiều người con Thanh Hóa đang sống xa quê trong và ngoài nước đã tích cực ủng hộ xây dựng quỹ khuyến học. Ví dụ ông Doãn Tới (quê Thanh Hóa, chủ một doanh nghiệp ở phía Nam) đã ủng hộ 1 triệu USD lập Quỹ Khuyến học Doãn Tới, gia đình Giáo sư Lê Viết Ly (quê ở Hoằng Quang, Hoằng Hóa) đến nay đã ủng hộ quỹ khuyến học xấp xỉ 5 tỷ đồng; các con cháu gia đình cố nhà giáo Lê Xuân Lan (Hoằng Hóa) đã ủng hộ quỹ khuyến học 2,3 tỷ đồng và thành lập Quỹ Khuyến học Lê Xuân Lan... Theo số liệu tổng hợp hiện nay tỉnh ta đã xây dựng được quỹ khuyến học khoảng 18 tỷ đồng, trong đó Hoằng Hóa có quỹ khuyến học lớn nhất khối huyện với hơn 2,3 tỷ đồng; xã có quỹ khuyến học lớn nhất là Tân Ninh (Triệu Sơn) với 530 triệu đồng. Đặc biệt, ở nhiều nơi, các dòng họ, khu dân cư, làng nghèo cũng đã xây dựng quỹ khuyến học với số tiền từ 30 đến 50 triệu đồng. Trong 8 năm qua, Quỹ khuyến học trong toàn tỉnh (từ chi hội trở lên) đã xây dựng được khoảng 130 tỷ đồng, giúp đỡ hơn 500.000 lượt HS nghèo, thưởng cho hơn 1 triệu lượt HS khá, giỏi...

Quỹ khuyến học không chỉ đơn thuần là số tiền, mà qua đó đã khơi dậy mạnh mẽ truyền thống tương thân, tương ái trong cộng đồng dân cư, thực hiện chăm lo giúp đỡ người nghèo, khích lệ tài năng trong học tập.

Với những thành tích đã đạt được trong 8 năm hoạt động, HKH Thanh Hóa đã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba, Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, nhiều năm liên tục được HKH Việt Nam tặng Bằng khen và là một trong những tỉnh dẫn đầu công tác khuyến học, khuyến tài toàn quốc.

Xin chân thành cảm ơn ông!

(Theo Báo Thanh Hóa)