Hạnh phúc gia đình

Trải qua nhiều thế hệ, gia đình Việt Nam được hình thành và phát triển với những chuẩn mực giá trị tốt đẹp, góp phần hình thành bản sắc văn hóa dân tộc... Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế tạo ra nhiều cơ hội và điều kiện để gia đình Việt Nam phát triển, đồng thời cũng đặt gia đình và công tác gia đình trước nhiều khó khăn, thách thức. Do đó xây dựng văn hóa gia đình và gia đình văn hóa là vấn đề ngày càng có ý nghĩa quan trọng, đòi hỏi sự quan tâm của toàn xã hội

Vai trò của gia đình và văn hóa gia đình

Gia đình là tế bào của xã hội, là tổng hợp các quan hệ giá trị nhân cách, tình cảm, đạo đức, danh dự, nghĩa vụ và trách nhiệm đối với quốc gia, dân tộc.

Khi nói về vai trò của gia đình, cụ Phan Bội Châu đã từng khẳng định: "Nước là một cái nhà lớn, nhà là một cái nước nhỏ".

Trong bài nói chuyện tại Hội nghị thảo luận dự thảo Luật Hôn nhân gia đình tháng 1-1959, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Quan tâm đến gia đình là đúng, vì nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, gia đình tốt thì xã hội mới tốt, xã hội tốt thì gia đình càng tốt hơn, hạt nhân của xã hội là gia đình".

Nhiều thập kỷ qua, cơ cấu xã hội có sự biến đổi, nhưng cấu trúc của gia đình Việt Nam truyền thống không biến đổi nhiều.

Gia đình truyền thống Việt Nam xưa rất chú trọng xây dựng gia đạo, gia phong và gia lễ trong đó gia đạo là sức mạnh của gia đình.

Gia đạo là đạo đức của gia đình như đạo hiếu, đạo ông bà, đạo cha con, đạo vợ chồng, đạo anh em, đạo hiếu là hiếu nghĩa của con cháu đối với ông bà, cha mẹ.

Gia lễ là phép ứng xử của con người theo một nguyên tắc có tôn ti trật tự theo lễ tiết, đặc biệt là việc thờ cúng tổ tiên, đáp ứng nhu cầu đời sống tâm linh.

Ở thời đại nào văn hóa gia đình cũng là nền tảng cho văn hóa xã hội. Gia đình tốt góp phần bảo đảm cho dân giàu, nước mạnh, giữ cho xã hội lành mạnh và văn minh.

Những thách thức trong thời kỳ mới

Sự giao lưu, mở cửa, hội nhập đã đem đến cho gia đình Việt Nam nhiều cơ hội: Gia đình Việt Nam có điều kiện phát triển kinh tế, giao lưu hội nhập với nhiều nền văn hóa, những thành quả của văn minh nhân loại.

Song bên cạnh những mặt tích cực đã nảy sinh nhiều tác động tiêu cực đến đời sống gia đình Việt Nam.

Cuộc sống của xã hội hiện đại với sự phát triển mạnh mẽ của các thành phần kinh tế, ở một góc độ nào đó, đã phá vỡ nền nếp gia phong, đạo đức của gia đình truyền thống Việt Nam.

Tình trạng ly hôn, ly thân, sống chung như vợ chồng không đăng ký kết hôn, quan hệ tình dục trước hôn nhân và việc nạo phá thai trong giới trẻ gia tăng để lại những hậu quả nặng nề về nhiều mặt đối với gia đình và xã hội.

Xu hướng kết hôn với người nước ngoài ngày càng nhiều và sau hôn nhân nhiều phụ nữ di cư theo chồng sinh sống ở nước ngoài cũng đặt ra mối quan tâm lo lắng của toàn xã hội.

Các giá trị văn hóa gia đình truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam đang có biểu hiện xuống cấp, mai một. Nhiều tệ nạn xã hội như ma túy, cờ bạc, rượu chè, mại dâm, đại dịch HIV/AIDS đã và đang xâm nhập vào các gia đình.

Mâu thuẫn giữa các thế hệ về phép ứng xử, lối sống và vấn đề chăm sóc người cao tuổi đang đặt ra những thách thức mới. Tình trạng bạo lực trong gia đình có chiều hướng ngày càng gia tăng mạnh mẽ.

Theo báo cáo của Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, trong ba tháng đầu năm 2006 tỷ lệ giết người liên quan đến bạo lực gia đình là 30,5%. Bạo lực gia đình đang diễn ra ở nhiều nơi, ở mọi đối tượng và gây nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Từ thực tế trên, chúng ta thấy việc phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp của gia đình truyền thống trong công tác xây dựng gia đình văn hóa có đời sống kinh tế phát triển, đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh phong phú là yêu cầu bức thiết.

Từ năm 1960, phong trào xây dựng gia đình văn hóa được khởi nguồn từ thôn Ngọc Tỉnh, xã Ngọc Long, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên do sáu gia đình tự nguyện đoàn kết cùng giúp đỡ nhau xây dựng gia đình văn hóa.

Trải qua bốn thập kỷ, phong trào xây dựng gia đình văn hóa được các cấp ủy đảng, chính quyền, ngành văn hóa - thông tin từ trung ương đến địa phương quan tâm chỉ đạo nên đã duy trì thường xuyên và đạt hiệu quả thiết thực, góp phần tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Một động lực quan trọng để phát triển xã hội

Chỉ thị số 49-CT/TW ngày 21-2-2005 của BCH T.Ư Ðảng Cộng sản Việt Nam nhấn mạnh: "Trong thời gian tới, nếu chúng ta không quan tâm củng cố, ổn định và xây dựng gia đình, những khó khăn và thách thức sẽ tiếp tục làm suy yếu gia đình, suy yếu động lực của sự nghiệp CNH, HÐH đất nước".

Gia đình không được chuẩn bị đầy đủ năng lực để thích ứng với xu thế tiến bộ, gia đình sẽ không thực hiện được chức năng vốn có của mình, không thực hiện được vai trò hạt nhân của xã hội.

Do đó đề cao giá trị văn hóa gia đình và xây dựng gia đình văn hóa là mục tiêu vừa có tính chiến lược, vừa có tính cấp bách trong sự nghiệp xây dựng con người mới XHCN ở Việt Nam, phù hợp với truyền thống đạo lý của dân tộc và phù hợp với quy luật phát triển tất yếu của xã hội.

Ðể công tác xây dựng văn hóa gia đình và phong trào xây dựng gia đình văn hóa trong giai đoạn mới đạt hiệu quả thiết thực, cần tập trung vào một số nội dung sau:

Tiếp tục giáo dục, kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam gắn với xây dựng những giá trị tiên tiến của gia đình trong xã hội phát triển.

Từ đó đề cao trách nhiệm của mỗi gia đình trong việc xây dựng và bồi dưỡng nhân cách cho mỗi thành viên trong gia đình. Chú trọng các biện pháp nhằm duy trì và nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hóa và nội dung các tiêu chí công nhận danh hiệu gia đình văn hóa.

Tránh xu hướng chạy theo thành tích, phản ánh không thực chất phong trào và chất lượng gia đình văn hóa.

Các tiêu chí xây dựng gia đình văn hóa phải phù hợp và có ý nghĩa thiết thực với đời sống của nhân dân, công tác bình xét danh hiệu gia đình văn hóa phải được tiến hành theo tiêu chí thống nhất, trên nguyên tắc công bằng, dân chủ, đáp ứng nguyện vọng tâm tư tình cảm, tạo được sự đồng tình hưởng ứng của nhân dân.

Chú trọng đầu tư về kinh phí, nguồn lực cho phong trào xây dựng gia đình văn hóa kết hợp với phương châm xã hội hóa, tạo nền tảng cho sự phát triển chung của toàn xã hội.

Thường xuyên tổng kết, sơ kết phong trào xây dựng gia đình văn hóa, đánh giá kết quả phấn đấu xây dựng gia đình văn hóa từng giai đoạn kết hợp với các phong trào khác để đạt được hiệu quả thiết thực, đồng thời rút ra được những bài học kinh nghiệm.

Tổ chức hội nghị tuyên dương gia đình văn hóa tiêu biểu xuất sắc các cấp nhằm tôn vinh, nhân rộng các mô hình gia đình văn hóa tiêu biểu xuất sắc để nêu gương cho toàn xã hội. Ðồng thời đưa hoạt động này thành định kỳ thường xuyên của các cấp từ trung ương đến địa phương.

Thường xuyên bồi dưỡng, cung cấp kiến thức văn hóa gia đình và nội dung công tác xây dựng gia đình văn hóa cho cán bộ chỉ đạo hướng dẫn phong trào xây dựng gia đình văn hóa các cấp, nhằm trang bị kiến thức xây dựng gia đình văn hóa trong đời sống xã hội hiện đại để cập nhật trước yêu cầu đổi mới của thời đại và có định hướng hướng dẫn nhân dân thực hiện lâu dài.

Xây dựng gia đình văn hóa là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở; là động lực quan trọng quyết định sự phát triển kinh tế - xã hội, góp phần tích cực xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh.


TRẦN THỊ TUYẾT M AI

(Theo nhandan.com.vn)