TÌNH THƯƠNG VÀ TRÁCH NHIỆM

 (chuyện kể về bác sĩ Akiro, người Nhật, trong ca mổ tách hai bé Việt-Đức 4.10.1988.. tôi đem theo một bộ tang phục bên mình, nếu ca mổ không thành công, tôi sẽ mặc tang phục để về nước Nhật).

Kính thưa quý đại biểu và các em sinh viên học sinh đang hiện diện,

Điều quý giá nhất trong nhân loại là lòng nhân ái hay còn gọi là tình thương. Mà đặc tính của tình thương là quan tâm đến con người. Và điều làm cho tình thương luôn tồn tại trong nhân loại chính là tinh thần trách nhiệm. Nếu hiểu tình thương là một khả năng của trái tim con người thì trách nhiệm được hiểu là ý thức của con người về chính cuộc sống của mình và những người có liên hệ. Nói cách khác: nếu hiểu tình thương là quà tặng thì chính trách nhiệm làm cho quà tặng trở nên có giá trị bền vững, làm cho cuộc sống mỗi ngày một tươi đẹp hơn.

Trước hết, theo Stephen R. Covey, từ “trách nhiệm” – được ghép bởi hai từ: sự đáp ứng và khả năng- tức là khả năng để chọn lựa sự đáp ứng. Con người thành đạt nhận ra trách nhiệm đó. (Stephen R. Covey, Bảy thói quen của người thành đạt- NXB TP HCM 2000, tr. 63).

Chắc hẳn trong các bạn -khi nhận được sự quan tâm của Hội Khuyến Học trao tặng các phần quà hằng năm- sẽ tự hỏi: mình sẽ làm gì đây? Mỗi người đều có trách nhiệm đối với cuộc sống và số phận của mình; chính mỗi người phải chọn lựa và hành động. Chính lòng tốt của các vị có tâm huyết làm nên mùa xuân cho tương lai trong Huyện nhà, một mùa xuân đang hiện diện trong bầu trời khuyến học, khuyến tài và khuyến đức. Đây cũng là cách làm giàu tinh thần đúng nghĩa nhất ở trần gian: Mùa xuân của tình thương và trách nhiệm.

Thực ra, con người luôn luôn đòi hỏi các quyền, trong khi quên rằng các quyền đó đương nhiên bao hàm các bổn phận. Việc chấp nhận một ân huệ tạo ra một trách nhiệm, chính trách nhiệm làm cho ân huệ đó có giá trị.

Thiết nghĩ: tình thương của những tấm lòng rộng mở có sự mạo hiểm khi đầu tư cho thế hệ tương lai, với chỉ một ước mong: những người được trao tặng tình thương sẽ biết trân trọng, để hoàn thành với ý thức trách nhiệm cao. Vì yêu thương ai, chính là tôn trọng và tin cậy người ấy thực sự. Hội Khuyến học Huyện Vĩnh Thạnh đang thực hiện sự tiếp sức vượt khó dành cho các bạn sinh viên học sinh đang có mặt ở đây. Các vị hữu trách trong Huyện Hội đối xứ với các bạn như những người trưởng thành có trách nhiệm, có khả năng quản lý cuộc sống, biết đáp trả tình thương của các vị ân nhân. Một con người chỉ là một con người bao lâu người ấy có trách nhiệm. Trách nhiệm được ví như ngọn hải đăng để tình thương được đi đúng hướng và an toàn.

Kế tiếp, việc bắt đầu là chúng ta nhận ra trách nhiệm để hoàn thành việc học tập cách xuất sắc. Stephen R. Covey chia sẻ một kinh nghiệm như sau:

“Bất cứ lúc nào có ai trong gia đình chúng tôi, dù là một trong những đứa con còn nhỏ tuổi, tỏ ra thiếu trách nhiệm hay đợi người khác làm thay mình, hoặc chờ một giải pháp, chúng tôi đều bảo người ấy: ‘Hãy dùng tài xoay sở và hãy bắt đầu đi!’. Thế rồi về sau này, khi gặp các trường hợp như vậy, trước khi chúng tôi nhắc nhở điều ấy, người ấy đã biết mình phải làm gì.

“Nhắc nhở người khác biết trách nhiệm không có nghĩa là hạ thấp họ, mà là việc khẳng định. Sự năng động là một phần của bản tính con người, và mặc dầu sinh lực năng động có thể ngủ quên, chúng vẫn có đó và chỉ chờ được đánh thức dậy.” (sđd tr. 65-66).

Các bạn Sinh viên học sinh thân mến,

Các bạn đừng bao giờ đặt kết quả học tập trong sự cầu may, nhưng hãy đặt nó trong danh dự và trách nhiệm. Trong học tập, các bạn chỉ gặt hái được những gì chính do các bạn đã gieo trồng. Không thể đi đường tắt được!

Sau cùng, “trách nhiệm” đó là hai từ được đánh giá rất cao ở trường quân sự Sidian Hoa Kỳ. Tại ngôi trường này, có lưu truyền ba câu nói vô cùng ý nghĩa là: “một sĩ quan thiếu tinh thần trách nhiệm đối với cấp trên không xứng đáng là một sĩ quan giỏi, một nhân viên thiếu trách nhiệm không thể là một nhân viên ưu tú, một người dân thiếu trách nhiệm không thể là một công dân tốt”. (Michael Cornwell, Trách nhiệm & Cơ hội- NXB TĐBK, Hà Nội 2006, tr. 85). Hoàn thành tốt công việc bạn đang có trong tay, chính là cách nắm bắt cơ hội thiết thực nhất (sđd, tr. 155). Điều gì là cơ hội của bạn, đó chính là trách nhiệm (sđd, tr. 158).

Hi vọng tinh thần trách nhiệm sẽ là chuẩn mực hành động và ứng xử trong đời sống hằng ngày để đáp lại tình thương. Nếu không, các bạn sẽ thấy rõ một hố sâu rất lớn giữa hiểu biết và hành động. Tình thương khi được đặt vào những con người có tinh thần trách nhiệm, nó sẽ tạo nên những con người hữu ích cho xã hội. Nó được ví như hạt giống được gieo vào mảnh đất tốt, chắc chắn sẽ đơm bông kết trái. Một khi làm tốt được điều này, chính các bạn đang góp phần xây dựng nền văn minh tình thương cho con người hôm nay.

Như lời kết, ước mong các bạn cảm nhận tình thương và chia sẻ trách nhiệm đối với cuộc sống, vì một mục đích: tất cả cho tương lai tươi đẹp ngày mai.

Trân trọng kính chào.

LM Hoàng Văn Luyện