Nông dân nghèo Hà Kim Tới và sáng chế “Máy ruôi sắn củ tươi TS 08”
09.2019
Ngày 10/9/2019, Đoàn cán bộ thẩm định “Giải thưởng Nhân tài Đất Việt về Khuyến học, Khuyến tài” năm 2019 của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam do ông Phạm Hoàng Be, Phó Chủ tịch, Trưởng đoàn đã về thẩm định sáng chế “Máy ruôi sắn củ tươi TS 08” của ông Hà Kim Tới, Hội viên Hội Khuyến học Việt Nam, sinh hoạt tại Khu 8, xã Võ Lao, huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ.
Đoàn công tác đã đến thẩm định thực tế Đề án sáng chế “Máy ruôi sắn củ tươi TS 08” của ông Hà Kim Tới, với sự chứng kiến của Liên hiệp các Hội Khoa học&Kỹ thuật tỉnh; Sở Khoa học &Công nghệ, Sở Giáo dục&Đào tạo, Hội Nông dân tỉnh, Ban Thi đua-Khen thưởng tỉnh, Hội Khuyến học các cấp tỉnh, huyện, xã; đại diện lãnh đạo UBND huyện Thanh Ba.
Tại buổi làm việc, tác giả sáng chế, ông Hà Kim Tới đã báo cáo tóm tắt quá trình học tập, nghiên cứu, hình thành và phát triển các sáng chế, trong đó có Công trình sáng chế “Máy ruôi sắn củ tươi TS 08”. Ông sinh ra và lớn lên tại vùng quê nghèo của miền trung du Phú Thọ, nhà nghèo ông làm đủ mọi nghề kiếm kế sinh nhai, ông vốn sáng dạ lại cần cù chịu khó, làm thợ cơ khí, sản xuất dịch vụ, cho đến cả làm nghề ảnh.v.v. sau đó ông tập trung tìm tòi nghiên cứu về thiết bị liên quan đến sắn tươi.
Là một người nông dân với trình độ văn hóa lớp 7/10 trực tiếp trồng, chế biến sắn củ tươi do có sự đam mê đối với lĩnh vực cơ khí, trong hàng chục năm bản thân ông đã luôn tự học hỏi và tìm tòi nghiên cứu để tạo ra những dụng cụ thiết bị để nạo sắn vừa để giúp cho công việc nạo sắn của bản thân, gia đình, người dân trồng sắn đỡ vất vả và nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp. Trải qua quá trình tự học, tự nghiên cứu, tìm hiểu, học hỏi các kỹ năng về cơ khí và với sự kiên trì ông đã thiết kế và tạo ra được những dụng cụ, thiết bị nạo sắn củ tươi từ thủ công đến bán tự động chạy bằng động cơ điện và xăng hiện nay. Từ nạo bằng bàn tay thủ công đến nạo bằng bàn nạo thủ công, cải tiến thành bàn nạo quay tay cho đến bằng máy ruôi sắn TS -08.
Đối với nạo thủ công bằng tay năng suất rất thấp, chỉ nạo được 1 tạ sắn tươi trong 1 ngày và rất nặng nhọc và dễ làm trượt xước tay khi nạo; với nạo bằng bàn nạo thủ công năng suất đã tăng gấp 3 lần so với nạo thủ công bằng tay đạt 3 tạ củ sắn tươi/ngày, song vẫn không nạo triệt để vẫn còn phần chót củ sắn, không nạo được và hay xảy ra thương tích cho các ngón tay trượt vào bàn nạo. Đến bàn nạo quay tay năng suất lại được tăng lên đạt 7-8 tạ củ sắn tươi trong 1 ngày song vẫn phải tiến hành cạo sạch vỏ gỗ và đất cát bám quanh củ và nếu với lượng sắn củ tươi lớn thì không kịp cho việc phơi sấy khi thời tiết thuận lợi. Máy ruôi sắn bán tự động TS – 08 năng suất nạo bằng máy ruôi sắn TS08: một người 1 ngày nạo được 60-70 tạ củ sắn tươi và không phải tiến hành cạo vỏ gỗ trước khi nạo đáp ứng với lượng sắn củ tươi lớn kịp cho việc phơi sấy khi thời tiết thuận lợi không phải sấy bằng lò tốn công và củi.
Ông Phạm Hoàng Be, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam thông báo kết quả thẩm định
Sau khi nghe tác giả báo cáo, ý kiến của các sở, ban ngành cấp tỉnh, cấp huyện và cơ sở. Ông Phạm Hoàng Be, Trưởng đoàn thẩm định thông báo kết quả thẩm định của Đoàn công tác. Theo các quy định của Trung ương Hội, sáng chế đã đạt các hiệu quả về kinh tế, xã hội, môi trường và hiệu quả của sử dụng.v.v.
Về khoa học kỹ thuật. Loại máy ruôi bán tự động sử dụng động cơ điện hoặc động cơ xăng, kiểu máy tròn theo chiều ngang làm việc liên tục. Tạo ra thiết bị ruôi sắn bán tự đông TS-08 đạt công suất cao sử dụng các động cơ điện và động cơ xăng. Thiết bị làm việc liên tục để dễ dàng cơ giới hóa, tự động hóa được 1 phần khâu sơ chế sắn củ tươi và đã khắc phục được các hạn chế khi sử dụng bàn nạo quay tay ở trên.
Về công nghệ. Sản phẩm sợi sắn sau nạo có độ đồng đều cao và không bị lẫn vỏ gỗ và đất cát. Đã tách được vỏ gỗ và các sản phẩm còn lại của củ khi ruôi bằng bàn thủ công và bàn nạo quay tay. Sợi sắn ruôi đều hơn so với ruôi thủ công và đưa năng suất tăng gấp 10 – 20 lần so với nạo thủ công bằng tay (60- 70 tạ /3-7 tạ).
Máy ruôi sắn TS08 là thiết bị cơ khí chưa từng được chế tạo ở Việt Nam, lần đầu tiên được áp dụng tại Phú Thọ và Việt Nam đặc biệt là máy đã tách được vỏ gỗ riêng với các phần hữu ích còn lại của củ sắn và củ sắn được ruôi triệt để (không mất công tách vỏ gỗ và tận dụng tối đa toàn bộ phần hữu ích của củ sắn đưa vào nạo). Giải pháp áp dụng các nguyên tắc chế tạo cơ khí, đĩa, lưỡi nạo được chế tạo và chuyển động liên tục trong quá trình vận hành thiết bị. Thao tác vận hành thiết bị đơn giản, an toàn, chỉ cần 1 người thực hiện vận hành máy làm giảm chi phí nhân công. Truyền động đơn giản trong quá trình sản xuất vận hành lắp đặt thiết bị. Thiết bị gọn nhẹ, dễ di chuyển, lắp đặt ngay tại các nương, đồi sắn.
Hiệu quả kinh tế: máy TS08 đưa năng suất tăng gấp 20 lần so với bàn nạo thủ công và gấp 10 lần so với bàn nạo quay tay, chất lượng sợi sắn ruôi bằng máy TS08 cao hơn giá thành sản phẩm sắn ruôi bằng thủ công từ 5-10%.
Về mặt xã hội. Tạo việc làm cho 20 – 25 lao động tại địa phương có thu nhập ổn định bình quân 5 triệu đồng 1 tháng. Giúp giải phóng sức lao động cho người nông dân, nâng cao hiệu quả trồng và sơ chế sắn. Thúc đẩy cơ khí hóa nông nghiệp nông thôn, góp phần chung sức xây dựng nông thôn mới. Máy ruôi sắn TS08 có độ vận hành an toàn cao, không gây ô nhiễm môi trường, đảm bảo sức khỏecho người vận hành.
Trong quá trình vận hành máy chạy ổn định, ít hỏng hóc, các thiết bị hỏng hóc có thể dễ dàng tháo lắp, thay thế với giá thấp. Giá bán máy hiện nay tại cơ sở là 1 triệu đồng/1 thiết bị máy hoàn chỉnh (có kèm theo phụ tùng riêng để thay thế hoặc theo yêu cầu của khách hàng như đĩa, lưỡi...), phù hợp với các hộ gia đình có trồng và chế biến sắn kể cả những nơi không có nguồn điện. Máy đã được bán để sử dụng trong tỉnh và ở các vùng (như Phú Thọ, Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang, Tuyên Quang, Hà Tĩnh, Nghệ An, Sơn La, Hòa Bình, Lai Châu, Thái Nguyên, Cao Bằng, Quảng Ngãi... và 1 số nước ngoài đã đặt mua máy như Lào, Campuchia;. Khi hết mùa sơ chế sắn củ có thể sử dụng động cơ lắp vào các thiết bị khác để sử dụng như máy bơm nước, máy đốn cành chè, tách hạt ngô...
Ông Hà Kim Tới là một trong những tấm gương người cao tuổi tự học, tự nghiên cứu, học tập suốt đời và tạo lập công trình “Máy ruôi sắn củ tươi TS 08” và một số sáng chế khác. Ông đã được nhận các giải thưởng: Đạt giải nhì cuộc thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh Phú Thọ năm 2012 – 2013, giải khuyến khích Hội thi sáng tạo kỹ thuật toàn quốc năm 2012 -2013, Danh hiệu nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2014, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2015, Danh hiệu nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2018, Danh hiệu CCB sản xuất kinh doanh giỏi cấp tỉnh năm 2018 và nhiều Bằng khen của UBND tỉnh Phú Thọ và các Bộ ngành TW.
Lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội các cấp và lãnh đạo UBND huyện dự hội nghị đều nhất trí đề nghị Hội đồng xét Giải thưởng “Nhân tài Đất Việt năm 2019” xét trao giải cho công trình sáng chế “Máy ruôi sắn củ tươi TS 08” của ông Hà Kim Tới./.
Thanh Xuân |
