Khám sức khỏe cho học sinh (Ảnh Internet)

Chúng tôi nhận được thư của bạn Lê Minh Nghĩa học viên YTDP (Y tế dự phòng) tuyến cơ sở khu vực miền Trung do Viện Pasteur Nha Trang chuyển đến cho Viện Vệ sinh Y tế Công cộng Tp HCM.

Bạn Nghĩa hỏi: ...”Đối với khám sức khỏe hàng năm của học sinh Tiểu học, Trung học cơ sở (cấp II) và Trung học phổ thông (cấp III) hàng năm, khi khám thực tế từng học sinh thì dựa vào cơ sở nào (quy định phân loại hoặc văn bản pháp lý nào) để người khám đánh giá học sinh này ở loại A hoặc B hoặc C (hoặc loại I hoặc II hoặc III) như:
- Thể lực;
- Mắt;
- Răng hàm mặt;
- Tai mũi họng;
- Nội;
- Ngoại;
- Da liễu...”

Đây là một vấn đề rất đáng quan tâm, chắc chắn trong công tác khám sức khỏe học đường hàng năm, không chỉ đơn vị của bạn mà có lẽ là còn rất nhiều đơn vị Y tế dự phòng (YTDP) cơ sở ở nhiều nơi còn lấn cấn, lúng túng tương tự như bạn.

Chúng tôi xin đề nghị, ở bất kỳ địa phương nào hiện nay, Y tế Dự phòng Tỉnh phải là nơi chủ trì tập huấn phân loại sức khỏe học đường (SKHĐ) cho bất kỳ đoàn khám SKHĐ nào trên địa bàn của Tỉnh mình. Chỉ có sự thống nhất kiến thức khám, phân loại Sức khỏe học sinh (SKHS) thì kết quả khám, phân loại SKHS cho các em ở các trường học sau đó mới phản ánh đúng thực trạng kết quả khám này.

Tại sao có tình trạng khám và phân loại sức khỏe học sinh (PLSKHS) ở mỗi nơi lại một kiểu như hiện nay?

Theo chúng tôi, có lẽ bấy lâu nay, YTDP các Tỉnh/Thành phố của chúng ta đã không nắm phần chủ động tập huấn về vấn đề này cho các đoàn khám SKHS trên địa bàn của Tỉnh mình. Vì thế, cứ theo quy định hàng năm, các nhà trường trong ngành giáo dục – đào tạo cứ hợp đồng, mời các đoàn y bác sĩ (của các đơn vị tư hay đơn vị công) trên địa phương mình thực hiện khám SKHS, nhưng lại chưa hiểu yêu cầu, tác dụng của khám và PLSKHS. Vì các đoàn khám này do không có dự tập huấn chuyên đề khám, phân loại SKHS theo "Thường quy kỹ thuật Y học Lao động - Vệ sinh Môi trường - Sức khỏe trường học" (Nhà Xuất bản Y học - Hà nội 2002, trang 864 - 865) nên kết quả là, có đoàn khám thì PLSKHS như phân loại sức khỏe người lao động, có đoàn khám thì chỉ phân loại thể lực học sinh, có đoàn thì chỉ phân loại bệnh tật, có đoàn phân loại sức khỏe nhưng không có căn cứ khoa học nào… Tuy nhiên, do y tế nhà trường và thầy cô giáo cũng không nắm được đúng sai, chỉ biết là có hồi âm kết quả của đoàn khám hàng năm, thậm chí hồ sơ khám thực hiện có thể thay đổi kết quả khám khác nhau hàng năm do đoàn khám SKHS mỗi năm là một đoàn khám khác.

Căn cứ: Cơ sở phân loại sức khỏe học sinh hiện nay là thực hiện theo "Thường quy kỹ thuật Y học Lao động - Vệ sinh Môi trường - Sức khỏe trường học" - Nhà Xuất bản Y học - Hà nội 2002 (trang 864 - 865). Tương lai, chúng tôi thiết nghĩ, Bộ Y tế sẽ có thể xây dựng và ban hành vấn đề này theo Tiêu chuẩn Việt Nam và có căn cứ pháp lý hơn là kèm theo quyết định ban hành của Liên Bộ.

Bước 1. Phân loại thể lực: Chỉ số nhân trắc của học sinh (cân nặng - chiều cao) dựa theo bảng chuẩn nhân trắc đã được xây dựng trong đề tài nghiên cứu cấp nhà nước KC10.10 (đã nghiệm thu gần nhất hiện nay), qua đó, ta có thể phân loại cân nặng (theo chiều cao) và phân loại chiều cao (theo tuổi) cho từng giới, từ đó ta có được phân loại thể lực I, II, II, IV,V

Bước 2. Khám tổng quát, phân loại bệnh: I, I, III theo "Thường quy kỹ thuật Y học Lao động - Vệ sinh Môi trường - Sức khỏe trường học"

Bước 3. Phân loại SKHS ra A, B,C theo thường quy "Thường quy kỹ thuật Y học Lao động - Vệ sinh Môi trường - Sức khỏe trường học" sau khi đã có kết quả phân loại thể lực và phân loại SK

Lưu ý: Có thể bố trí YTDP đảm nhận “Phân loại thể lực học sinh” khi có kết quả nhân trắc của mỗi em (Chiều cao, cân nặng). Đoàn khám lâm sàng SKHS chịu trách nhiệm phân loại bệnh tật còn Trưởng đoàn khám chịu trách nhiệm PLSKHS A, B, C theo "Thường quy kỹ thuật Y học Lao động - Vệ sinh Môi trường - Sức khỏe trường học". Bước 2 và 3 là tiến hành song song trong ngày khám SKHS, nếu đã có kết quả bước 1.

Kết quả khám và PLSKHS:

1. Phải là kết quả phản ánh tình hình loại thể lực của các em, trong đó, nó nói lên tình trạng dinh dưỡng cụ thể của học sinh trong nhà trường, tình hình bệnh lý dinh dưỡng có hay không, ví dụ như bệnh lý suy dinh dưỡng hay thừa cân béo phì có hay không?...

2. Phải là kết quả thể hiện tình trạng bệnh tật đáng lưu ý hay bệnh phổ biến hiện nay của học sinh nhà trường với kết quả phân loại bệnh tật cụ thể cho mỗi em.

3. Phải là kết quả của PLSKHS trong nhà trường theo ba loại A, B, C

4. Cuối cùng là nhận định, đề xuất điều trị, dự phòng về SKHS trong trường cho lãnh đạo nhà trường (về những vấn đề lớn của SKHS) và có những đề nghị cụ thể cho phụ huynh học sinh để phối hợp với nhà trường chăm sóc và bảo vệ SKHS cho các cháu./.


Bs CKII Nguyễn Doãn Thành
Khoa Sức khỏe học đường
Viện Vệ sinh Y tế Công cộng TPHCM (Bộ Y tế)