Website Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam trân trọng giới thiệu toàn văn Báo cáo đề dẫn Hội thảo khoa học “Đánh giá chất lượng và hiệu quả của các mô hình học tập trong Quyết định 281/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ” của GS.TS Nguyễn Thị Doan, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam tới toàn thể bạn đọc và Hội viên.

Kính thưa các vị đại biểu, khách quí.

Chúng ta đã triển khai đại trà các mô hình học tập theo Đề án 281 được 3 năm. Đây là các mô hình hoàn toàn mới ở Việt Nam, song do kiên trì nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm của các nước trên thế giới nên bước đầu chúng ta đã thành công. Từ chỗ các hình thức hoạt động khuyến học, khuyến tài chỉ qui định cho các đối tượng ở trong nhà trường và ở bên ngoài nhà trường với 10 nội dung, chủ yếu tập trung vận động học sinh đi học đúng độ tuổi, hỗ trợ nhà trường phòng chống tệ nạn, quản lý học sinh trong ngày nghỉ ở khu dân cư v.v..., đối tượng vận động chính là chính quyền (việc cấp đất xây trường); giáo viên, học sinh, nhà trường, nhà tài trợ cho học sinh nghèo, khuyết tật vượt khó học giỏi, nhà ở cho giáo viên miền núi và với cha mẹ học sinh trong việc cùng nhà trường và học sinh giữ gìn sách giáo khoa (2007). Tinh thần này đáp ứng yêu cầu của sự phát triển đất nước thời gian đó. Song cuộc cách mạng khoa học và công nghệ đã phát triển mạnh mẽ, kinh tế tri thức phát triển, nền kinh tế kết nối đã làm thay đổi toàn diện nền kinh tế xã hội của tất cả các nước trên thế giới và tác động mạnh đến Việt Nam. Điều đó đặt ra (một cách đơn giản là): Nếu không có tri thức, và tri thức không được bồi đắp thường xuyên thì không thể tồn tại và phát triển bền vững trong bối cảnh trên. Vì vậy, tất yếu phải xây dựng xã hội học tập với các tiêu chí đảm bảo đáp ứng sự phát triển bền vững của bản thân, gia đình và xã hội. Nhìn nhận được xu thế đó, việc xây dựng cả nước thành xã hội học tập đã được Đảng, Nhà nước đặt ra từ Đại hội IX.  

Quyết định 89/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ là một bước ngoặt đối với Hội Khuyến học Việt Nam (thông qua Đề án thành phần 281), bởi vì nhiệm vụ của khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập được Chính phủ giao không chỉ bó hẹp ở các đối tượng và nhiệm vụ như đã nêu trên (2007) mà chỉ rõ phải đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến 2020. Trong quá trình triển khai thực hiện đề án, từ chỗ xác định tiêu chí gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học, trong nhiệm kỳ Đại hội IV Hội Khuyến học Việt Nam, chúng ta đã tiến hành xây dựng được bộ tiêu chí đánh giá các mô hình theo Đề án 281. Phải nói rằng sau 3 năm thực hiện Quyết định 281/QĐ-TTg với các tiêu chí được xây dựng, Hội chúng ta đã thu được nhiều kết quả quan trọng, tạo thành sự đồng thuận trong xã hội, trong thực hiện Quyết định 281/QĐ-TTg, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần trong nhân dân, đóng góp đáng kể cho sự phát triển toàn diện của địa phương. Bước đầu chúng ta đã góp phần khơi dậy được tinh thần hiếu học, ham học và cần thiết phải học trong các tầng lớp dân cư, trong các gia đình, dòng họ, cộng đồng (báo cáo sơ kết 3 năm thực hiện Quyết định 281/QĐ-TTg đã nêu rõ). 

1.Để tiếp tục đề nghị phát triển Đề án 281 vào sau giai đoạn năm 2020, chúng ta phải nâng cao chất lượng các mô hình thông qua các tiêu chí đánh giá chất lượng và hiệu quả. Đã đến lúc chúng ta phải thảo luận kỹ việc này. Cần đánh giá tác động của các mô hình đến sự phát triển kinh tế, chính trị, xã hội ở địa phương và sự phát triển của mỗi gia đình theo hướng bền vững chứ không chỉ dừng lại ở các tiêu chí trong Quyết định 448. Vậy các tiêu chí đặt ra trong nội dung Hội thảo đã đạt yêu cầu chưa? Cần bổ sung tiêu chí nào?. 

3. Về phương pháp đánh giá trong báo cáo đã nêu rõ, song chúng tôi thấy có nhiều khó khăn trong thực hiện do lực lượng mỏng, kinh phí ít. Trung ương Hội sẽ cố gắng kết hợp với các tỉnh Hội và các đơn vị đã ký kết thành lập các đoàn kiểm tra, đánh giá trong năm 2020 để tổng kết, báo cáo Chính phủ.

· Các nội dung thảo luận rất quan trọng, đề nghị các đại biểu, những người đã có nhiều kinh nghiệm hoạt động trong khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, tập trung đóng góp ý kiến để Hội thảo thành công tốt đẹp.