Di chúc của Cụ Phạm Hồng Quang

Tiến tới kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Hội Khuyến học Việt Nam và 25 năm thành lập Hội Khuyến học thành phố Đà Nẵng:
Tri ân một tấm lòng cao cả, một nhân cách lớn với công tác khuyến học, cúng 100% số tiền phúng điếu cho Hội Khuyến học.

Năm 1991, Hội Khuyến học tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng được UBND tỉnh QNĐN cho phép thành lập. Một trong số những người tâm huyết, ủng hộ Ban trù bị thành lập Hội từ những ngày đầu ấy là Ông Phạm Hồng Quang, nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Đặc khu ủy Quảng Đà, Trưởng ban Dân vận Đặc khu ủy, nguyên Phó Chủ tịch UBMTTQ VN tỉnh QN-ĐN. Sinh năm 1923 tại làng Bảo An, Điện Bàn, Quảng Nam, tham gia cách mạng tháng 8/1945, gắn bó với chiến trường Quảng Đà và giữ nhiều trọng trách cả trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc cũng như trong hòa bình xây dựng và phát triển quê hương Quảng Nam-Đà Nẵng cho đến ngày nghỉ hưu vào năm 1984. Từ đó cho đến lúc qua đời, Cụ Hồng Quang luôn là người nhiệt huyết với công tác khuyến học.
           
Đồng cảm sâu sắc với những mảnh đời bất hạnh, thiếu điều kiện đến trường, Cụ luôn tìm cách vận động những nhà hảo tâm đến với công tác khuyến học. Bản thân Cụ cũng là một nhà hảo tâm đặc biệt bởi Cụ di nguyện cho con cháu dành toàn bộ tiền phúng điếu đám tang của mình cho công tác khuyến học. Có thể nói rằng không chỉ lúc sinh tiền Cụ hết lòng với công tác khuyến học mà sau khi đã quá vãng, Cụ vẫn tiếp tục làm công tác khuyến học bằng chính tiền phúng điếu từ đám tang của mình.
           
Xúc động xiết bao khi đọc lại những dòng di nguyện từ Di chúc của Cụ gửi Ban Lãnh đạo Tỉnh ủy QNĐN nhưng nhờ Hội Khuyến học chuyển. Sau khi nêu nguyện vọng về đám tang của mình, rất giản dị: “Tôi mong muốn có vòng hoa của lãnh đạo duy nhất chung”, Cụ đã đề cập đến số tiền phúng điếu đám tang của mình: “Số tiền đó ít hay nhiều, tôi xin cúng 100% Hội Khuyến học tỉnh”. Cụ không nêu lý do vì sao Cụ di chúc như vậy nhưng nhấn mạnh: “Ý nghĩa như thế nào, lãnh đạo sáng suốt hơn tôi”. Cụ nhắn nhủ Thường trực Hội: “Bản di chúc của tôi nhờ Thường trực Hội chuyển cho Thường vụ đúng lúc. Chậm, bạn bè không rõ ý tôi. Sớm quá nhiều khi có người hiểu lệch về lòng tôi”. Tưởng cũng nên nhắc lại rằng, Cụ mất năm 2000 nhưng Di chúc Cụ viết từ 5 năm trước đó (1995) khi Cụ vẫn còn minh mẫn, như di bút của Cụ: “Tôi viết mấy ý này có suy nghĩ kỹ và còn minh mẫn” trước khi kết thúc bản Di chúc của mình.

Thực hiện di nguyện của Cụ, sau đám tang, gia đình Cụ đã phân công con cháu kiểm đếm số tiền phúng điếu và Chị Phạm Thị Lựu, con gái của Cụ, cũng là một nhà giáo, cùng gia đình đã bàn giao toàn bộ số tiền phúng điếu 22.870.000 đồng cho Hội Khuyến học thành phố Đà Nẵng. Năm 2000, đó là một số tiền lớn.
        
Hồi tưởng lại sự kiện này, Ông Phạm Đình Hảo, nguyên Trưởng ban trù bị thành lập Hội Khuyến học tỉnh QNĐN và sau này là Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh QNĐN và thành phố Đà Nẵng liên tiếp 4 nhiệm kỳ từ năm 1991 đến năm 2013 đã nói: “Anh Phạm Hồng Quang là người thành tâm ủng hộ sự ra đời của Hội Khuyến học. Khi còn sống, có lần ngồi nói chuyện, Ảnh nói ý định sau này khi chết làm đám ma sẽ kêu gọi các cơ quan đoàn thể thay vì đi phúng điếu bằng vòng hoa trướng liễn, hãy đi bằng tiền để ủng hộ quỹ khuyến học. Ý định đó sau này Anh Hồng Quang đã thể hiện trong di chúc”.

Bằng số tiền phúng điếu mà gia đình Cụ ủng hộ Hội Khuyến học, theo như cách nói trân trọng của Cụ với Hội Khuyến học: “xin cúng 100% Hội Khuyến học”, đã có 70 em học sinh có hoàn cảnh khó khăn lúc bấy giờ được nhận học bổng để tiếp tục đến trường- Ông Phạm Đình Hảo, nguyên Chủ tịch Hội và Anh Trương Văn Hòa, kế toán trưởng của Hội cho biết như vậy.

Trao học bổng từ tiền phúng điếu là một việc chưa từng có trước đó của Hội Khuyến học và mãi đến nay vẫn là sự kiện duy nhất xảy ra trong suốt quá trình hoạt động 25 năm qua của Hội. Cho đến nay, Cụ Phạm Hồng Quang vẫn là nhà mạnh thường quân đặc biệt và duy nhất của Hội đã tài trợ học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn bằng tiền phúng điếu đám tang của chính mình.
      
16 năm đã trôi qua kể từ ngày Cụ qua đời song sự kiện Cụ Phạm Hồng Quang di chúc “cúng” toàn bộ tiền phúng điếu ủng hộ công tác khuyến học vẫn còn để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng các thế hệ cán bộ, hội viên khuyến học thành phố.
      
Bài viết này như một nén tâm nhang tưởng nhớ và tri ân Cụ, một tấm lòng cao cả, một nhân cách lớn với sự nghiệp khuyến học của thành phố.