Trong những năm qua, phong trào khuyến học khuyến tài đã được phát triển rộng khắp, qua đó đã xuất hiện nhiều dòng họ có phong trào khuyến học tiêu biểu, trở thành điểm sáng cho các dòng họ khác học tập và làm theo. Ở thôn Dương Chỉ, xã Liễn Sơn, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc có dòng họ có phong trào khuyến học khuyến tài phát triển mạnh, đó là dòng họ Ngụy đã được địa phương ghi nhận và đánh giá cao.

Hiện nay dòng họ Ngụy có 121 hộ gia đình, với trên 500 nhân khẩu. Thực hiện đường lối chính sách của Đảng, nhất là phong trào khuyến học khuyến tài của địa phương phát triển. Xuất phát từ yêu cầu nguyện vọng của các gia đình trong dòng họ, chi hội khuyến học dòng họ Ngụy được thành lập từ năm 2011, bầu ra gồm 8 thành viên, trong đó ông trưởng họ làm chi hội. Để chi hội của dòng họ phát triển, hàng năm các gia đình trong dòng họ đều đóng tiền quỹ, mỗi gia đình là 300 ngàn, nếu gia đình nào khá giả có thể đóng và ủng hộ quỹ khuyến học cao hơn. Ông Ngụy Văn Đông, Chủ tịch Chi hội khuyến học dòng họ Ngụy cho biết:  “Ngay từ khi thành lập, dòng học đã xây dựng quy ước, trong quy ước của dòng họ được xác định rõ công tác khuyến học, khuyến tài là một nội dung quan trọng nhằm tăng cường sự đoàn kết trong dòng tộc. Phấn đấu xây dựng gia đình hiếu học, dòng họ hiếu với mục tiêu phấn đấu cụ thể là: 100% con em trong độ tuổi được đến trường; 100% con em trong độ tuổi được học hết trung học phổ thông; không để con em bỏ học giữa chừng; không để con em mắc các tai tệ nạn xã hội.” Ngoài ra, về khen thưởng dòng họ cũng quy định nếu cháu nào thi đỗ vào Cao đẳng chính quy được thưởng 50 ngàn đồng; thi đỗ vào Đại học chính quy được thưởng 100.000 đồng; là học sinh giỏi cấp trường được thưởng 30 ngàn đồng, cấp huyện là 50 ngàn đồng, cấp tỉnh là 100 ngàn đồng. Đối với những người đạt được học vị  tiến sỹ, phong hàm giáo sư, phó giáo sư nhà giao ưu tú, nhà giáo nhân dân, thầy thuốc ưu tú, thầy thuốc nhân dân được dòng họ tổ chức tôn vinh. Căn cứ vào các chỉ tiêu trên toàn dòng họ luôn cố gắng phấn đấu và động viên các cháu học sinh từ mẫu giáo trở lên thi đua học tập phấn đấu.

Bên cạnh đó, Ban khuyến học của dòng họ còn liên hệ chặt chẽ với Ban hiệu các trường học mà có con, cháu trong dòng họ đang theo học từ Mầm non trở lên để nắm được tình hình học tập của các cháu. Hàng năm vào dịp dỗ tổ, Ban khuyến học họ lại tổ chức họp mặt, phát thưởng các cháu trong họ đạt thành tích cao trong học tập tại nhà văn hóa của thôn với sự chứng kiến và tham dự của Hội khuyến học huyện, của Đảng uỷ, UBND và Hội khuyến học của xã, cùng với cấp ủy, chính quyền và các ban ngành, đoàn thể của thôn, qua đó đã tăng hiệu quả hoạt động của dòng họ. Nhờ có tính khích lệ đó mà trong học tập ngày càng có nhiều cháu đạt học sinh giỏi các cấp và thi đỗ vào các trường Đại học. Cùng với đó, các thành viên lớn tuổi, đặc biệt là các bậc phụ huynh học sinh cũng luôn tích cực tự học tập để theo kịp sự phát triển của xã hội vươn lên làm giàu chính đáng, đảm bảo ổn định kinh tế để nuôi con ăn học. Với sự phấn đấu không mệt mỏi của toàn dòng họ và sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương, cùng với sự nỗ lực phấn đấu của các thành viên trong dòng họ mà từ năm 2011 đến nay toàn dòng họ đã có 37 cháu thi đỗ Đại học, 12 cháu thi đỗ Cao đẳng chính quy, 3 cháu đạt tới học vị thạc sỹ. 5 cháu đỗ thủ khoa các trường Đại học. Đặc biệt trong năm học 2014 - 2015, toàn dòng họ có 51 cháu đạt học sinh giỏi từ cấp trường trở lên. Có được kết quả đó là do dòng họ đã thực hiện tốt các phong trào nuôi dạy con cháu chăm ngoan học giỏi, tận tụy, đoàn kết, giúp đỡ cùng nhau vượt qua khó khăn thử thách trong cuộc sống, tạo mọi điều kiện cho con cái học hành. Tiêu biểu như gia đình ông Ngụy Mạnh Chức có truyền thống hiếu học. Hiện nay ông có 2 con là thạc sỹ, 3 con có trình độ Đại học, 2 cháu tốt nghiệp Cao Đẳng. Bản thân ông luôn tận tình, giúp đỡ anh em, bà con trong dòng họ, nhất là việc động viên các cháu học tập. Ông Ngụy Mạnh Chức, thành viên của dòng họ cho biết: “Với sự đoàn kết, giúp đỡ trong dòng họ mà nhiều gia đình trong dòng họ đã vượt khó đi lên, điển hình như gia đình ông Ngụy Hồng Mạnh, mặc dù kinh tế gặp nhiều khó khăn, bản thân bị bệnh tật. Song có sự cố gắng, nỗ lực của bản thân và cùng với sự giúp đỡ động viên của dòng họ mà cháu Ngụy Thị Hường con ông 3 năm liền đạt học sinh giỏi cấp tỉnh, hiện nay cháu đang học Đại học. Cháu Ngụy Hồng Long con trai ông 3 năm liền đạt học sinh giỏi cấp huyện.”

Ngoài việc chăm lo cho các con học hành, các gia đình còn luôn phấn đấu tự học, tiếp thu kiến thức khoa học và tự làm giàu cho gia đình. Điển hình như gia đình ông Ngụy Văn Ninh đã vươn lên từ đồng ruộng là tấm gương sáng về kinh tế của dòng họ. Hiện nay gia đình ông có 2 cháu đang học Đại học, trong đó có cháu Ngụy Xuân Bắc học Đại học y Thái Nguyên đỗ thủ khoa toàn khóa học, cháu được nhà cấp học bổng.
Có thể nói, Phong trào khuyến học, khuyến tài của dòng họ Ngụy đã góp phần xây dựng  một xã hội học tập ở địa phương, góp phần đưa sự nghiệp giáo dục của địa phương đi lên cả về quy mô và chất lượng. Đồng thời là một điển hình tiêu biểu trong phong trào khuyến học, khuyến tài, từ năm 2011 đến nay chi hội khuyến học dòng họ liên tục được xã Liễn Sơn khen thưởng và  được cấp trên ghi nhận, tặng giấy khen./.

Thanh Hương